Mianem wirtualnego pacjenta określa się „interaktywne symulacje komputerowe autentycznych scenariuszy klinicznych, realizowane na potrzeby edukacji, szkoleń oraz oceny kompetencji”. Zadaniem studenta w interakcji z wirtualnym pacjentem jest zbieranie danych medycznych, zaplanowanie działań diagnostycznych, interpretacja wyników badań, dokonanie rozpoznania oraz wybór właściwego postępowania terapeutycznego w obliczu przedstawionego przypadku medycznego. W porównaniu z tradycyjną metodą analizy przypadków medycznych w formie papierowych wydruków wyników badań, wirtualni pacjenci posiadają szereg zalet, do których należy:

• zastosowanie multimediów: np. obrazy wysokiej rozdzielczości bez dodatkowych kosztów wynikających z zastosowania koloru; dostępność nagrań audio/wideo,
• zastosowanie elementów interaktywnych sterowanych przez komputer: np. prezentacja danych rozłożona w czasie i zależna od podjętych działań przez studenta; wybór opcji z długich list niesugerujący prawidłowych odpowiedzi (np. symulacja zbierania wywiadu, wybór badań laboratoryjnych); wprowadzenie elementu losowości danych; zastosowanie elektronicznych metod pomocniczych w procesie wnioskowania klinicznego (np. pytania typu Script Concordance Testing lub map myśli),
• wspomaganie monitorowania i analizy wyników procesu edukacyjnego. Wszystkie działania studenta w elektronicznym środowisku wirtualnych pacjentów są protokołowane i dostępne do analiz edukacyjnych.

Program wirtualnych pacjentów jest rozwijany na kierunku lekarskim, pielęgniarstwie i położnictwie.

Z szerokiej gamy opisywanych w literaturze metod wdrożenia wirtualnych pacjentów w tok studiów wybraliśmy dwie, które będziemy traktować priorytetowo:

Wirtualni pacjenci jako element przygotowawczy do ćwiczeń w ramach metody odwróconej klasy (ang. flipped classroom). Nauczanie metodą odwróconej klasy zakłada samodzielną naukę lub powtórkę wiedzy teoretycznej i umiejętności kognitywnych przed tradycyjnymi zajęciami przeprowadzanymi w murach uczelni, ukierunkowanymi na ćwiczenie umiejętności praktycznych i pracę w grupie. Część metody klasy odwróconej wykonywana w domu realizowana jest w formie nauczania wspomaganego komputerowo, a wirtualni pacjenci pozwalają uczynić ją bardziej atrakcyjną przez wymaganie aktywności ze strony studenta.

Wirtualni pacjenci jako sposób ujednolicający osiągnięcie efektów kształcenia. Ta metoda wdrożenia wirtualnych pacjentów zakłada wykorzystanie ich, jako element ujednolicający osiągnięcie efektów kształcenia. Bazuje ona na doskonałej powtarzalności i praktycznie nieograniczonej dostępności symulacji z wykorzystaniem wirtualnych pacjentów. Ćwiczenia praktyczne w ramach przedmiotów klinicznych bywają zakłócone przez nieoczekiwane wydarzenia w toku realizacji obowiązków szpitalnych przez nauczyciela, w których nie mogą uczestniczyć studenci; dodatkowo dostępność objętych programem zajęć obrazów chorobowych może być zaburzona czasowym brakiem pacjentów wymaganych lub typowych objawach. W takiej sytuacji, jak również w celu powtórki przed egzaminem studenci będą mogli być odesłani do kolekcji wirtualnych pacjentów pokrywających wymagane w przedmiocie szczegółowe efekty kształcenia.

Obydwie metody wdrożenia zakładają zdalne korzystanie przez studentów z wirtualnych pacjentów z poziomu własnych komputerów i urządzeń mobilnych albo z udostępnionych komputerów. Studenci informowani są o sposobach obsługi platformy w ramach zajęć z przedmiotów technicznych – np. telemedycyna z elementami symulacji (dla kierunku lekarskiego) lub w formie demonstracji internetowych.

Planowana jest budowa uczelnianego portalu internetowego informującego zarówno studentów, jak i prowadzących zajęcia o możliwości i dobrych praktykach korzystania z wirtualnych pacjentów. Prowadzone będą działania zmierzające do realizacji i wykorzystania wirtualnych pacjentów w ramach nauczania interdyscyplinarnego. Ważnym kierunkiem działalności będzie konsolidacja działań w zakresie wykorzystania różnych form symulacji (wirtualni pacjenci, standaryzowani pacjenci, symulacje wysokiej wierności) mające na celu zapewnienie ciągłości i spójności osiąganych celów kształcenia oraz wykorzystania mocnych stron każdej z metod. Pozwalać to będzie na tworzenie złożonych scenariuszy symulacyjnych, które mogą być wykorzystane np. w holistycznej ocenie umiejętności praktycznych, czego przykładem mogą być egzaminy OSCE.